Meestal bekijken archeologen de buitenkant van artefacten. Dominique NganTillard en haar collega Wim Verwaal maakte micro-CT-scans om ook de binnenzijde virtueel te conserveren.
In de vroege ijzertijd was glas zeldzaam in Nederland. Dat maakt de twee gevonden kralen van bobbelig glas in een urnenveld in Zutphen bijzonder. Dominique Ngan-Tillard, onderzoeker bij de sectie Geo-Engineering van de Technische Universiteit Delft, vervolgde samen met haar collega Wim Verwaal het onderzoek van Hans Huisman, Bertil van Os en Ineke Joosten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Joshua van der Laan van de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze maakten microstructurele analyses aan de hand van micro-röntgentomografie. Ook onderzochten ze de inwendige structuur van de archeologische artefacten.
Alle bevindingen zijn opgeslagen in het digitale archief van 3TU.Datacentrum en beschikbaar gesteld voor andere onderzoekers. De dataset ZAP 70, opgeslagen bij DANS, omschrijft de archeologische context van de vondsten en geeft informatie over de chemische samenstelling. Door deze nieuwe manier van werken, kunnen archeologen uit de hele wereld de virtuele collectie online raadplegen. Artefacten kunnen worden vergeleken en verdere analyses kunnen worden uitgevoerd, zonder een bezoek aan een museum of depot. Dominique: “De micro-CTmodellen van de structuur van de binnen- en buitenkant van de ornamenten kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om semitransparante meerkleurige 3D-prints van deze ornamenten te maken. Dat kan dan leiden tot bijvoorbeeld meer inzicht in de kunst van het maken van glas en sieraden. Een virtuele collectie wordt zo een inspiratiebron voor geïnteresseerden in oude lokale sieradenstijlen en de culturele diversiteit in Europa. Door de digitalisering en het online beschikbaar stellen van gegevens, begrijpen we samen verschillende aspecten van ons cultureel erfgoed beter.”
Dominique concludeert: “Het opslaan van digitale collecties van archeologische resten in het 3TU.Datacentrum in combinatie met de al beschikbare data bij DANS en de metagegevens en interpretatie van de datasets zal het (her)gebruik bevorderen van wetenschappelijke technieken in de kunst en het modern archeologisch onderzoek. De digitale collecties zullen nieuwe, innovatievere uitdagingen voor onze kennis opleveren!” DOI: a4162b99-5110-4b89-bcc8-68985e7de32f
De meeste Nederlandse archeologische gegevens worden bewaard in het E-depot voor de Nederlandse archeologie (EDNA) bij DANS. Deze micro-CT-scans en de analyse zijn, vanwege de omvang, beschikbaar in het data-archief van 3TU.Datacentrum. DANS en 3TU.Datacentrum werken nauw samen binnen Research Data Netherlands (RDNL), zodat de gegevens in beide databanken gemakkelijk gecombineerd konden worden. Kijk voor een video over de samenstelling van de kralen op de site van 3TU.Datacentrum.
Annemiek van der Kuil
E-data & reasearch Jaargang 10 nummer 1 / oktober 2015 E-data & reasearch Jaargang 10 nummer 1 / oktober 2015